گیج دما
برای بررسی دما و همچنین آگاهی از وضعیت دما می توان از روش های مختلفی استفاده کرد. گیج دما یک ابزار فوق پیشرفته برای بررسی و اندازه گیری دما است. گیج دما می تواند دمای بین 200- الی 700- را اندازه گیری کند.
این نوع اندازه گیری درجه ها در دو نوع گیج دما با دو نوع صفحه مختلف استفاده میشود: گیج دما دو فلزی یا بی متال و گیج دما گازی یا مایع ای که به نام گیج دما پرشده نیز شناخته شده است، که هرکدام بر اساس یک مقیاس مشخص دما را اندازه گیری میکند. این مقیاس های اندازه گیری به عوامل مختلفی چون زمان، دما و محدوده اندازه گیری بستگی دارد.
بطور کلی گیج دما همان دماسنجی است که برای پاسخ گویی به طیف گسترده ای از کاربرد های صنعتی و کارخانه ای استفاده میشود. گیج دما بصورت دیجیتال نیز وجود دارد که با وارد کردن RTD و ترموکوپل کارمیکند. در ادامه به تعریف دما پرداخته میشود.
تعریف دما
دما ویژگی ماده است، یعنی بیانگر مقدار گرمی و سردی اجسام. دما میانگین سرعت مولکول های تشکیل دهنده در اجسام است. دما واحدی است که بصورت کلی بسبب اختلاف وجود آن میان اجسام متصل یا غیر متصل خود را از جسمی به جسم دیگر منتقل می کند که معمولا گرما باعث افزایش سرعت این مولکول های منتقل شونده هستند و از این چرخه معمولا از جسم گرم تر به جسم سردتر منتقل میشود تا در نهایت به درجه دمایی یکسان برسند.
گیج دما وسیله است که میزای لرزش مولکول هارا بصورت مکانیکی یا الکتریکی که بیشتر گیج دما ابزاری مکانیکی شمرده میشود و بصورت انالوگ دما را اندازه گیری کرده و در نهایت یک عدد را به مخاطب نشان میدهد و این عدد نشان دهده دمای اجسام صنعتی است.
برای اندازه گیری دما واحد های مختلفی وجود دارند. برای اندازه گیری هایی که در سطح بین الملل سنجیده میشوند برای اندازه گیری از واحد کلوین استفاده میکنیم اگرچه از واحد های دیگری مثل سلسیوس و فارنهایت هم هستند که برای اندازه گیری دما استفاده میشوند اما کمتر طرفدار دارند.
مواد تشکیل دهنده گیج دما
همانطور که در بالا توضیح داده شد گیج دما ابزاری برای اندازه گیری دماست و بخش گسترده ای از ساخت این ابزار گیج دما بصورت تجربی کشف شده اند. برای ساخت گیج دما مبناهای اصلی ای که دانشمندان در نظر گرفتند رابطه ای بود میان فشار و دمای مواد به کار برده شده بهترین ماده برای اندازه گیری ها با گیج دما باید خصوصیت های منحصر بفردی داشته باشد چون:
- مدت زمان گرمی و سردی آن کوتاه باشد
- گرمی و سردی قابل بازگشت باشد طوری که بعد از گرمی اگر آن را مجدد سرد کردیم به دما و فشار قبلی خود بازگردد
- این روند گرمی و سردی باید تغییرات فشار ناگهانی نباشد و بصورت کاملا یکنواخت روند خودش را طی کند و همچنین از حالتی به حالت دیگر بازنگردد
گیج های دما از دو مشخصه با خواص متفاوت تشکیل میشود، یک مشخصه ای یا ماده ای که بر تغییرات دمایی حساس باشد و واکنشی نسبت به آن نشان دهد و درواقع نوسانات دمایی آنرا مورد سنجش قرار میدهد و دچار تغییرات فیزیکی میشود.
دومین مشخصه باید واکنشی باشد که این تغییراتی که بصورت فیزیکی از طریق مشخصه اول رخ داده را توسط سنسوری به مخاطب عرضه کرده و به آن نشان دهد. در گیج دمای شیشه ای میتوان عدد های درج شده در کنار شیشه این نقش را ایفا کند.
انواع گیج دما
گیج دما به انوع مختلف تقسیم بندی می شود که شامل:
گیج دما پرشده
گیج دما پرشده که معمولا از عنصر جیوه در آن استفاده میشود تغییرات ناشی از فشار مایع که بر اساس دما در حال تغییر است را انندازه گیری کرده و بوسیله حسگر هایی که دارند آن را به مخاطب خود نشان میدهد.
ولی گیج دما کپسولی دما را با نمایشگر خود از نقطه ای خاص تا نقطه دیگر نشان میدهد. این نوع از گیج دما ها با استفاده از انقباض و انبساط مواد و سیالات دماهای مختلف را اندازه گیری میکند.
دماسنج های پرشده از گاز بر اساس اصل گاز پروی میکند. این اصل که درواقع اصل فشار است فشاری که دمای گاز ها بر هم اثر میگذارند باعث خم شدن و انحراف لوله میشود که در نتیجه ما چرخش عقربه ها را در صفحه نمایش شاهد هستیم.
گیج دما بی متال یا دو فلزی
بصورت کلی اساس کارکرد این نوع گیج دما بر اساس کاهش و افزایش فلز داخل این گیج دماها بررسی میشود. گیج دما بی متال محدوده دمایی بالا و خوبی را پشتیبانی میکند. دما سنچ های بی متال بر اساس اصل مواد و فلزات پیروی میکند. گیج دما بی متال یا دو فلزی با یک سیستم اندازه گیری لوله شکل کارکرد دارد. از دو ورق با ضریب های انقباضی و انبساطی مختلف تشکیل شده و بصورتی که به یکدیگر وصل هستند و جدا نشدنی هستند در کنار یکدیگر قرار گرفته اند. محدوده اندازه گیری گیج دما بی متال یا دو فلزی چیزی حدود 70- الی 600+ درجه سانتی گراد هستند.
کاربرد گیج دما
در هر جاییکه دما وجود دارد و تغییرات دمایی در آن وجود دارد مثل پزشکی یا کاربرد های شیمیایی و همچنین در صنعت و هوانوردی نیز کاربرد بسیاری دارد. همچنین کاربرد گیج دمای شیشه ای بطور کلی نظارت بر دمای گاز هاست و دارای مایعی حبس شده در مخزن است و برای نشان دادن دما از خطوط کناره اش استفاده میشود. ولی تقسیم بندی کاربرد گیج های دما به صورت زیر است:
- پزشکی و بهداشتی
- خورد و خوراک
- کوره های دمایی
- کاربرد بسیار آزمایشگاهی
- داروسازی
- صنعت و کارخانه ها
نتیجه گیری
گیج دما ابزار حیاتی و بسیار کاربردی در صنعت های مختلفی است که به کمک آن میتوان دما را اندازه گیری کرد و به کمک آن میتوان از کارکرد های مختلف آن به جهت تحقق بخشیدن اهداف خود استفاده کرد. گیج های دما با توجه به نوع و کارکرد آن انواع مختلف آن قیمت های مختلفی نیز را داراست که بر اساس قیمت آن میتوان به خواسته های خود دستیابی کرد.
گیج دما بصورت گسترده و با توجه به نیاز شما در بازار وجود دارد و برای تهیه آن می توانید اقدام کنید.